نویسنده: s.farhang

تعریف ، تاریخچه و موارد استفاده از آنتی اکسیدانها ، طبقه بندی آنتی اکسیدان ها ، آنتی اکسیدان های طبیعی ، آنتی اکسیدان های سنتزی ، فعالیت آنتی اکسیدانی ، روش های اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانی

مقدمه

کاربرد آنتی اکسیدان ها در موادغذایی یکی از مؤثرترین روش های آهسته کردن اکسایش لیپدها و افزایش عمر نگه داری غذاهای لیپیدی و بنابراین جلوگیری از کاهش کیفیت حسی و تغذیه ای آنهاست. در حال حاضر ، آنتی اکسیدان های سنتزی هیدروکسی آنیزول بوتیله (BHA) ، هیدروکسی تولوئن بوتیله (BHT) ، پروپیل گالات (PG) و ترسیو بوتیل هیدروکینون (TBHQ) دارای بیشترین گستردگی کاربرد می باشند ، اما مصرف آنها به دلیل خاصیت سرطان زایی و تمایل روزافزون مردم در جهت پرهیز از مصرف یا به حداقل رساندن کاربرد افزودنی های سنتزی در مواد غذایی رو به کاهش گذارده است. از این رو ، آنتی اکسیدان های طبیعی مانند توکوفرول ها و مشتقات اسید آسکوربیک تحت عنوان آنتی اکسیدان های طبیعی ایمن به طور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته اند. هم چنین ، شواهدی در دست است که رژیم های غنی از آنتی اکسیدان های گیاهی ، سلامت انسان را از دیدگاه سرطان زایی و بیماری های کرونری قلب کمتر به خطر می اندازند.

تعریف ، تاریخچه و موارد استفاده از آنتی اکسیدانها

در یک سیستم بیولوژیکی ، آنتی اکسیدان به عنوان ماده ای که وقتی در غلظت کم در ماده قابل اکسایش وجود داشته باشد ، اکسیداسیون آن را به طور قابل توجهی به تاخیر می اندازد یا از آن ممانعت می کند تعریف می شود. آنتی اکسیدانها ممکن است به صورت طبیعی در غذا وجود داشته باشند و یا به صورت سنتزی به محصولات یا به مواد در حال فرآیند اضافه شوند. در طی قرن های زیادی ، از مواد دارای فعالیت آنتی اکسیدانی به منظور افزایش کیفیت غذا از طریق به تأخیر انداختن اکسایش لیپیدها استفاده می شده است. هرچند استفاده از این مواد آگاهانه نبوده است.
1. اولین ثبت علمی مشاهده بازدارنده های اکسیداسیون توسط برسولت در سال 1792 انجام شد.
2. در سال 1843 ، دشامپس استفاده از آنتی اکسیدانها برای به تأخیر انداختن اکسیداسیون لیپیدها را گزارش داد.
3. رایت در سال 1895 گزارش داد که پوست درخت نارون در نگهداری چربی کره و لارد مؤثر است.
4. شورول نشان داد که چوب بلوط ، صنوبر و کاج (به ترتیب کم شدن اثر) خشک شدن فیلم های روغنی را به تأخیر می اندازد.
5. مورئو و دوفرایز برای اولین بار امکان استفاده از مواد شیمیایی سنتزی خصوصاً ترکیبات فنولی را برای به تأخیر انداختن اکسیداسیون لیپیدهای غذایی گزارش دادند و کار آنها اطلاعات اولیه برای تئوریزه کردن اکسیداسیون لیپیدها و نقش آنتی اکسیدانها را فراهم کرد.
6. از اواخر1960 ، با توسعه ابزارهای آنالیتیکی درک اکسیداسیون لیپیدهای غیر اشباع و مکانیسم های آنتی اکسیدانی افزایش یافته است. و در طی دهه ها ی اخیر تحقیق روی آنتی اکسیدانها اهمیت زیادی پیدا کرده است و در سراسر جهان مطالعه آنتی اکسیدانهای طبیعی در غذاها و فواید سلامتی بالقوه آنها مورد توجه زیادی قرار گرفته است.

طبقه بندی

فردی به نام اینگولد تمام آنتی اکسیدان ها را مبنی بر نوع میکانیسم بازدارندگی به دو گروه آنتی اکسیدان های اولیه یا زنجیر شکن (Chain breaking or Primary antioxidants) و ثانویه یا ممانعتی (Secondary or Preventive antioxidants) تقسیم بندی کرد. آنتی اکسیدان های اولیه با رادیکال های لیپیدی وارد واکنش شده ، آنها را به محصولات پایدار تبدیل می نمایند ، حال آنکه انواع ثانویه برحسب میکانیسم های متعددی ، شروع واکنش های زنجیره وار رادیکالی را به تأخیر می اندازند.

1. دهندگان هیدروژن (Hydrogen donors):
رادیکال های عمده لیپیدی در فشار های متعارف اکسیژن عبارت از ROO* است که به آسانی در حضور دهندگان هیدروژن اعم از ترکیبات لیپیدی و آنتی اکسیدان هایی از این دست به هیدرو پراکسیدها احیا می گردد. مولکول هایی قادرند به عنوان آنتی اکسیدان اولیه عمل نمایند که اولا رادیکال های آنتی اکسیدانی A* پایدار و نسبتا غیر غعال تولید کنند و ثانیا توان رقابت با سوبسترای لیپیدی که غلظت های بسیار بالاتری دارند را در دادن هیدروژن به رادیکال های پراکسیل داشته باشند.

2. گیرنده های رادیکالی (Radical Trapping):
این گروه با به تله انداختن رادیکال های آلکوکسیل ، مانع از تجزیه RO* می شوند.
بتا کاروتن و نیز سایر کاروتنوئیدها در فشارهای پائین اکسیژن تحت شرایطی که اکسیژن یگانه یافت نمی شود ، قدرت آنتی اکسیدانی مؤثری از خود بروز می دهند ، زیرا بسرعت با رادیکال های ROO* واکنش می دهند و بر اثر رزونانس ، رادیکال های کربنی پایدار پدید می آورند. بتا کاروتن در فشار های بالاتر اکسیژن خاصیت آنتی اکسیدانی خود را از دست داد ، خاصیت پرواکسیدانی پیدا می کند.

آنتی اکسیدان های ثانویه یا ممانعتی

ترکیباتی هستند که سرعت خود اکسایش لیپیدی را طی فرایندهایی جزء تخریب زنجیره خوداکسایشی کاهش می دهند. اینها ممکن است با میکانیسم های متفاوتی از جمله اتصال به یون های فلزی ، به تله انداختن اکسیژن ، تخریب هیدروپراکسیدها به گونه های غیر رادیکالی ، جذب تابش UV یا غیر فعال کردن اکسیژن یگانه عمل نمایند.

1. گیرندگان فلزی (Sequestering agents, Metal in activators):
ترکیبات لیپیدی در کل حاوی مقادیر جزئی یون های فلزی هستند. آنزیم های فلزدار یا محصولات تجزیه ای آنها ، تجهیزات تصفیه روغن ، ظروف فلزی یا فرایندهایی چون هیدروژنه کردن ، منشأ آنها محسوب می شود. فلزات طی واکنش هایی سبب آزادی رادیکال از اسیدهای چرب یا هیدروپراکسیدها می شوند و این خود به اکسایش لیپیدی از طریق دیگری منجر می گردد.
مؤثر ترین گیرندگان فلزی آنهایی هستند که دارای زوج الکترون های غیر اشتراکی و نیز اوربیتال هایی اند که نحوه استقرارشان در فضا به آنها اجازه می دهد الکترون های خود را به طرز مؤثری در اوربیتال های خالی یون های فلزی قرار دهند.
اسیدهای آمینه ، پپتیدها ، پروتئین ها ، اسیدهای پلی کربوکسیلی (اسید لاکتیک ، تارتاریک و سیتریک) و مشتقات اسید فسفریک از جمله کمپلکس دهندگان طبیعی به شمار می آیند.

2. فرونشاندگان اکسیژن یگانه (Singlet oxygen quenchers):
در محلول ها که ملکول ها به یکدیگر نزدیک ترند ، برخورد میان این ترکیبات و اکسیژن یگانه زیاد اتفاق می افتد و این منجر واکنش یا انتقال به ترکیب فرونشاننده می شود؛ این انرژی سپس به صورت گرما به محیط پس داده خواهد شد. کاروتنوئیدها به خصوص بتا کاروتن ، ویتامین E ، و. دارای خاصیت فرونشانندگی هستند.

3. تجزیه کنندگان هیدروپراکسیدی (Hydro peroxide destroyers):
عوامل احیا کننده سبب تجزیه هیدروپراکسیدها می شوند ، که از میان می توان آلفا توکوفرول و آنالوگ کربوکسیلیک اسید محلول در آب به نام تورولوکس و دیگر ترکیبات فنلی که تجزیه کنندگان ضعیف ترکیبات هیدروپراکسیدی می باشند ، نام برد. هم چنین برخی از اسیدهای آمینه نظیر متیونین ، تیروزین ، هیستیدین و لیزین نیز می توانند با هیدروپراکسیدها و دیگر محصولات اکسایش لیپیدی واکنش می دهند.

4. گیرندگان اکسیژن و عوامل احیا کننده (Oxygen scavengers and reducing agents):
که از میان می توان به اسید آسکوربیک اشاره کرد که به عنوان گیرنده اکسیژن به اسید دهیدرو آسکوربیک اکسید می شود.

طبقه بندی آنتی اکسیدان ها

آنتی اکسیدانها در مجموع به دو دسته سنتزی (مولکولهایی که به صورت شیمیایی تولید شده اند) و طبیعی (استخراج از منابع طبیعی) طبقه بندی می شوند و به طور گسترده ای در صنایع غذایی ، دارویی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرند.
ترکیباتی چون آلفا- توکوفرول و اسید آسکوربیک به صورت سنتزی نیز وجود دارند ولی در گروه آنتی اکسیدانهای طبیعی قرار داده می شوند.

آنتی اکسیدانهای طبیعی

– استفاده از مواد گیاهی (پوسته ، برگ ها ، دانه و غیره) و عصاره آنها برای جلوگیری از بروز پدیده تندی در مواد غذایی.
– طی دو دهه اخیر ، انجام تحقیقات زیادی در خصوص شناسایی و تخلیص ترکیبات آنتی اکسیدانی در منابع مختلف طبیعی.
– هدف اصلی از انجام این تحقیقات ، کاهش استفاده از ترکیبات سنتزی به عنوان افزودنیهای غذایی به دلیل آثار مضر آنها بر سلامتی انسان بوده است.
– از این رو ، آنتی اکسیدانهای طبیعی به طرز فزاینده ای مورد توجه قرار گرفته اند .

انواع آنتی اکسیدان های طبیعی

– توکوفرولها و توکوتری انولها
– فسفولیپیدها
– کاروتنوئیدها
– سزامولین ، سزامول و ایزومرهای سزامینول
– اوریزانول ها
– اسید اسکوربیک ، و نمک ها و استرهای آن
– استرول ها
– سایر ترکیبات آنتی اکسیدانی فنلی گیاهی

آنتی اکسیدان های سنتزی:

آنتی اکسیدانهای سنتزی محصول دست بشرند و اغلب مشتقات فنلی هستند. ترکیبات سنتزی متعددی با فعالیت آنتی اکسیدانی وجود دارند ولی به دلیل قوانین سختگیرانه ایمنی کاربرد صرفاً تعداد اندکی از آنها در مواد غذایی مجاز اعلام شده است. این مشتقات فنلی معمولاً بیش از یک گروه هیدروکسیل یا متوکسی دارند.

بررسی فعالیت آنتی اکسیدانها

آنتی اکسیدان‌ها تحت شرایط مختلف با مکانیسمها و قدرتهای متفاوتی از اکسایش لیپیدی ممانعت به عمل می آورند. از این رو ، ارزیابی صحیح قدرت آنها مستلزم اجرای آزمونهای مختلفی در این زمینه است. برای این منظور ، آنتی اکسیدان مورد نظر به سیستمهای لیپیدی مدل یا واقعی اضافه می شود و اثر آن بر میزان اکسایش پذیری سیستم یاد شده تحت شرایط واقعی یا تسریع شده مورد اندازه¬گیری و محاسبه قرار می گیرد.

پارامترهای مؤثر در ارزیابی آنتی اکسیدانها:

– سوبسترا: سوبسترا باید مربوط به غذا باشد. تری گلیسرول و فسفولیپیدها و .
– آزمایش تحت شرایط گوناگون: آزمایش باید در درجه حرارت های گوناگون ، با کاتالیست فلزی با سطح در معرض اکسیداسیون گوناگون و .انجام شود.
– آنالیز: اندازه گیری مقادیر نسبتاً کم اکسیداسیون(کمتر از 1 درصد) و شامل اندازه گیری محصولات اولیه یا شروع اکسیداسیون لیپید (هیدروپراکسیدها ، دی ان های کنژوگه ) و همچنین محصولات تجزیه ثانویه اکسیداسیون لیپیدها (کربونیل ها ، مواد فرار ، دی آلدهیدها) است.
– غلظت: مقایسه آنتی اکسیدانها باید در غلظت مولی یکسان انجام شود و یک ترکیب به عنوان رفرنس استفاده شود.
– محاسبات: استفاده از مرحله القایی ، درصد بازداری ، سرعت تشکیل یا تجزیه هیدروپراکسید ، میزان IC50

روش های اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانها

– فساد سوبسترا ، بررسی ترکیب یا میزان مصرف اکسیژن
– ایجاد محصولات اکسیداسیون حاصل از اکسایش سوبسترا
– ایجاد یا از بین رفتن رادیکال های آزاد

روشهای اندازه گیری پایداری اکسایشی

آزمون شال:

این آزمون به آزمون آون نیز شهرت دارد. نمونه در 50 تا 60 درجه سانتیگراد تا لحظه رسیدن به نقطه پایانی بر مبنای آزمونهای کربونیل یا پراکسید قرار می گیرد. در این آزمون از دماهای نه چندان زیادی استفاده می شود که کمترین مشکل را دارا هستند. نتایج این آزمون حائز بهترین همبستگی با عمر نگهداری محصول است زیرا نقطه پایانی آزمون اندکی پایین¬تر از اکسایش نهایی محصول می باشد. مهمترین عیب این روش زمانبر بودن آن است.

روش اکسیژن فعال و آزمون رنسیمت:

در این روشها برای ایجاد اکسایش در نمونه ، روغن به طور همزمان در معرض دماهای بالا و جریانی از هوا قرار می گیرد (روش اکسیژن فعال ، 98 تا 100 درجه سانتیگراد؛ رنسیمت ، معمولاً 100 تا 130 درجه سانتیگراد). پیشرفت اکسایش در این آزمونها با اندازه گیری میزان پراکسید در روش اکسیژن فعال و تغییرات هدایت الکتریکی ناشی از تشکیل اسیدهای فرار طی اکسایش حرارتی در آزمون رنسیمت دنبال می شود.

اندازه گیری قدرت مهار کنندگی رادیکال آزاد:

در این روش ها میزان غیر فعال شدن رادیکالهای آزاد بر اثر حضور ترکیبات آنتی اکسیدانی اندازه‌گیری می‌شود.

چنانچه یافتن منابع جدید آنتی اکسیدان های طبیعی از میان تعداد زیاد فراورده های گیاهی مورد نظر باشد ، احتمال وجود آنها را روشهای یاد شده با صرف وقت و هزینه کمتر میسر می سازند. برای اندازه گیری قدرت مهارکنندگی رادیکال آزاد آنتی اکسیدانها از رادیکالهای آزاد مختلفی مثل رادیکالهای DPPH ، پراکسی ، هیدروکسیل و سوپراکسی استفاده می‌شود.

اندازه گیری قدرت احیاء کنندگی آهن:

آنتی اکسیدان‌هایی با قدرت احیاکنندگی آهن بالاتر از توانایی بیشتری در پایان دادن به واکنشهای مخرب زنجیره ای رادیکالی برخوردارند. برای ارزیابی قدرت احیاکنندگی آنتی اکسیدانها از روشهای FRAP و تیوسانات استفاده می‌شود.
منبع: وحید نجفی – کارشناس ارشد صنایع غذایی

زیتون از مشهورترین میوه هایی است که افراد زیادی از آن لذت می برند در اینجا ده دلیل ضرورت خوردن زیتون برای شما آورده شده است

فایده برای قلب و عروق

زمانی که رادیکال‌های آزاد بدن کلسترول را اکسیده می‌کنند رگ‌های خونی آسیب‌دیده و چربی در رگ‌ها ایجاد می‌شود که نتیجه‌ی آن می‌تواند حمله‌ی قلبی باشد. مواد آنتی اکسیدان موجود در زیتون مانع اکسیده شدن کلسترول می‌شوند و از این رو به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک خواهند کرد. زیتون دارای چربی است اما چربی سالم غیراشباعی دارد که خطر تصلب شریان‌ها و افزایش کلسترول بد را کم می‌کند. چربی غیراشباعی موجود در زیتون به کاهش فشارخون کمک می‌کند.

کاهش وزن

چربی‌های اشباع‌نشده که در زیتون نیز وجود دارند محرکی برای کاهش وزن خواهند بود. مصرف روغن زیتون چربی‌های داخل سلول‌های چربی را می‌شکند، چربی شکم را کم می‌کند و مقاومت انسولین را کاهش می‌دهد. کسانی که زیتون زیاد مصرف می‌کنند کالری کمتری دریافت کرده و به ندرت دچار اضافه‌وزن می‌شوند.

پیشگیری از سرطان

خاصیت ضد التهابی و آنتی اکسیدانی موجود در زیتون آن را تبدیل به ماده‌ای طبیعی کرده است که از بدن در مقابل سرطان محافظت می‌کند، زیرا استرس اکسیداتیو زیاد و التهاب شدید می‌توانند فاکتورهای کلیدی در ایجاد سرطان باشند. اگر سلول‌های شما درگیر استرس اکسیداتیو ( آسیب به ساختار سلول و عملکرد آن به وسیله‌ی واکنش مولکول‌های دارای اکسیژن) و التهاب شدید شوند خطر سلول‌های سرطانی بالا می رود. زیتون با داشتن منابع طبیعی مواد ضدالتهاب و آنتی اکسیدان می‌تواند به ما در پیشگیری از ترکیب خطرناک استرس اکسیداتیو شدید و التهاب حاد کمک کند.

درد کمتر

زیتون مقدار ارزشمندی از آنتی اکسیدان ها و ضد التهاب‌های مختلفی دارد که مانند یک بروفن طبیعی عمل می‌کنند. روغن زیتون دارای ماده‌ای به نام اولئوکانتال است که خاصیت ضد التهابی دارد.

مراقبت از پوست و مو

زیتون غنی از اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان هاست که از پوست و مو مراقبت کرده، آن را مرطوب کرده و غذا رسانی می‌کند. زیتون دارای ویتامین E است که از پوست در مقابل اشعه‌ی فرابنفش خورشید محافظت می‌کند و در نتیجه مانع سرطان پوست و پیری زودرس خواهد شد. شما می‌توانید قبل از حمام پوستتان را با روغن زیتون مرطوب کنید. همچنین ترکیبی از روغن زیتون و زرده‌ی تخم‌مرغ تهیه‌کرده و قبل از حمام برای مدتی روی موهای خود بگذارید.

حساسیت کمتر

زیتون برای ما خواص ضدالتهابی زیادی دارد، خصوصاً در دورانی که درگیر حساسیت هستید. عصاره‌ی زیتون می‌تواند تا حدی مانند یک آنتی هیستامین عمل کند. ترکیبات زیتون با مسدود کردن گیرنده‌ی هیستامین به کاهش واکنش به این ماده کمک می‌کنند. همچنین ممکن است زیتون نقش مهمی در رژیم غذایی ضد حساسیت شما داشته باشد. با مصرف زیتون گردش خون شما بهتر شده و می‌توانید راحت تر نفس بکشید.

سلامت دستگاه گوارش

مصرف منظم ویتامین E و چربی‌های غیراشباعی در زیتون خطر سرطان روده را کاهش می‌دهد. مواد مغذی موجود در زیتون با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد از سرطان روده جلوگیری می‌کند. عملکرد محافظتی روغن زیتون تأثیر مثبتی برای زخم معده و ورم معده دارد. روغن زیتون ترشح صفرا و هورمون‌های پانکراس را بهتر از داروها فعال می‌کند و احتمال ایجاد سنگ صفرا را کاهش می‌دهد.

منبع خوب آهن

زیتون مقدار آهن زیادی دارد. توانایی گلبول های قرمز برای حمل اکسیژن در بدن به خاطر حضور آهن در خون است. اگر کمبود آهن داشته باشید بافت‌های بدن اکسیژن کافی دریافت نخواهند کرد و احساس سرما یا ضعف می‌کنید. آهن نقش مهمی در تولید انرژی دارد.

سلامت چشم

یک پیمانه زیتون ده درصد از نیاز روزانه‌ی بدن به ویتامین A را تأمین می‌کند. ویتامین A زمانی که به فرم شبکیه تبدیل می‌شود برای سلامت چشم اهمیت زیادی دارد. این ماده باعث می‌شود چشم بهتر بتواند بین نور و تاریکی تمایز قائل شود و از این رو دید فرد در شب بهبود خواهد یافت.

افزایش میزان گلوتاتیون خون

زیتون می‌تواند میزان گلوتاتیون را بالا برد ( یکی از اولین آنتی اکسیدان های بدن ) مصرف زیتون به طرز قابل‌توجهی مقدار گلوتاتیون را افزایش داده و توانایی آنتی اکسیدان بدن را بهبود می‌بخشد.

 

منبع

همگی می دانیم که وارد کردن میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی روزانه, لازم و ضروری می باشد ۵ بار در روز میوه ها و سبزیجات از مواد غذایی مهمی می باشند که در پیشگیری از بیماریهای قلبی و سکته,کنترل فشار خون,کاهش خطر ابتلا به انواع سرطانها و جلوگیری از ابتلا به انواع بیماریهای چشمی مانند آب سیاه و موثرند
اما توصیه اخیر بر آن است که برای به دست آوردن حداکثر فایده، مصرف میوه ها وسبزیجات را گسترش داده وتا جایی که امکان دارد از تمامی میوه ها و سبزیجات با رنگها و طعم های مختلف استفاده کنیم. مصرف میوه ها و سبزیجات، سبب تقویت سلامت عمومی بدن شده و به طور طبیعی حاوی ترکیبات مغذی و مفید فراوانی می باشند. دانشمندان با تحقیق بر روی ترکیبات موجود در میوه ها و سبزیجات، به رنگ آنها پی برده اند.

میوه‌ها و سبزیجات قرمز رنگ

میوه ها و سبزیجات قرمز رنگ حاوی ترکیباتی به نام آنتوسیانین و لیکوپن(رنگدانه های طبیعی گیاهی) می باشند که رنگ قرمز آنها در نتیجه همین ترکیبات می باشد.مواد غذایی حاوی لیکوپن مانند گوجه فرنگی و هندوانه حاوی ترکیبات ضد پیری و هم چنین پیشگیری کننده از سرطان مانند سرطان پروستات می باشد. محصولات حاصل از گوجه فرنگی پخته شده مانند رب گوجه فرنگی، سس گوجه فرنگی، آب گوجه فرنگی، سس کچاپ و سوپ گوجه فرنگی حاوی بالاترین میزان لیکوپن قابل جذب می باشند که سریعا توسط بدن جذب می شوند.آنتوسیانین موجود در برخی میوه ها مانند: توت فرنگی، انگور قرمز، گیلاس، تمشک و سیب قرمز یک آنتی اکسیدان قوی می باشد که از سلولها در برابر هر آسیبی جلوگیری می کند.این میوه ها هم چنین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش داده و در کنترل فشار خون موثرند.

تحقیقات اخیر حاکی از آن است که آنتوسیانین موجود در گیلاس دارای خاصیت ضد التهابی بوده و برای افرادی که از نقرس رنج می برند مفید است. سایر مواد غذایی قرمز رنگ مانند: گیلاس، انگور قرمز، گلابی قرمز، هندوانه، گریپ فروت، توت فرنگی وانارو تمشک.

میوه‌ها و سبزیجات بنفش یا آبی

حاوی ترکیبات شیمیایی هستند به نام آنتو سیانین( مانند تمشک آبی، انگور های بنفش رنگ، و انگور بی دانه) و ترکیبات فنولیک (مانند بادمجان، آلو، و انواع کشمش). ترکیبات موجود در این نوع میوه ها و سبزیجات مانند آنتی اکسیدانی قوی عمل کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های سرطانی، قلبی، وآلزایمر را کاهش داده، حتی می توانند روند پیری را به تاخیر اندازند.محققان معتقدند مصرف بلوبری(تمشک آبی) می تواند عملکرد حافظه را تقویت کرده و با تقویت برقراری ارتباط بین سلول‌های مغزی، روند پیری آن را به تاخیر اندازد. سایر مواد غذایی این نوع ترکیبات: کلم قرمز، بلوبری، بادمجان، انجیر بنفش، انگور بنفش، آلو خشک، کشمش(مویز) و غیره.

میوه‌ها و سبزیجات سبز رنگ

رنگ سبز میوه ها و سبزیجات سبز رنگ ناشی از وجود رنگدانه های گیاهی به نام کلروفیل می باشد.لوتئین و اگزانتین دو نوع کاروتنوئید زرد رنگ می باشند که در گیاهانی مانندانواع لوبیا، اسفناج، و سایر سبزیجات دارای برگ‌های پهن و سبز تیره وجود دارند. این دو نوع ترکیبات با عملکرد خود سبب تقویت سلامت بینایی و کاهش بیماری‌های چشمی از جمله آب مروارید و آب سیاه می شوند. ایندولس یک نوع فیتوکمیکال می باشد که در کلم بروکلی، وکلم وجود داشته و می تواند از بدن در برابر برخی بیماری‌ها از جمله سرطان محافظت نماید. سبزیجات دارای برگهای پهن وسبز تیره مانند اسفناج، کلم بروکلی از کالری کمی برخوردار بوده ولی دارای مواد مغذی و فیبر فراوان بوده و منبع غنی از پتاسیم، منیزیم، و فولیت(خطر سقط جنین را کاهش می دهد) می باشند.سایر مواد غذایی حاوی این نوع ترکیبات : اسفناج، بروکلی،آووکادو، نخود سبز، لوبیا سبز، فلفل سبز، کلم سبز، خیار، کدو سبز،ومارچوبه.

میوه هاو سبزیجات نارنجی

میوه هاو سبزیجات نارنجی/زرد رنگ حاوی بتاکاروتن، پتاسیم و ویتامین (C)می باشند. بتاکاروتن که در سبزیجاتی مانند:هویج، انبه، کدو تنبل، و خربزه وجود دارد یک آنتی اکسیدان قوی بوده و نه تنها برای سلامت چشم مفید می باشد بلکه می تواند پیری سلول‌های مغزی (شناختی- ادراکی) را به تاخیر انداخته و هم چنین از پوست در برابر اشعه های مضر خورشید، محافظت می کند.از آن جایی که بتاکاروتن در بدن تبدیل به ویتامین (A)می شود بنابراین وجود آن در بدن بسیار ضروری به نظر می رسد زیرا ویتامین (A)می‌تواند سبب افزایش و تقویت دید چشم به‌ویژه در شب شده و هم چنین سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می گردد.

انواع مرکبات مانند پرتقال منبع عالی از ویتامین (C) می باشند.و ویتامین (C) یک آنتی اکسیدان قوی بوده که علاوه بر تقویت سیستم ایمنی بدن، سبب محافظت از قلب در برابر بیماری‌های قلبی و عروقی شده و هم چنین به ساخت مجدد کلاژن در بافت های پوست کمک می کند.ویتامین (C) هم چنین به جذب آهن در بدن کمک می کند.سایر مواد غذایی حاوی ویتامین (C) عبارت اند از:پرتقال، هویج، طالبی، انبه، کدو تنبل، سیب زمینی، گریپ فروت، لیمو ترش، هلو، خربزه،وآناناس.

میوه هاو سبزیجات سفید رنگ

رنگ سفید برخی میوه ها و سبزیجات در اثر وجود ترکیبات خاصی به نام آنتواگزانتین می باشد که خیلی شبیه به یک آنتی اکسیدان عمل می کند.محصولات سفید رنگ مانند: سیر و پیاز حاوی ماده ای به نام آلیسین می باشند که درکاهش فشار خون و کلسترول موثرند. این ماده هم چنین در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات موثر می باشد. میوه ها و سبزیجات سفید رنگ هم چنین حاوی ترکیبات مغذی هستند که سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود و علاوه بر آن منبع غنی از ماده آلی پتاسیم می باشند.سایر مواد غذایی حاوی این ترکیبات عبارتند از:سیر، انواع پیاز ( قرمز، سفید)،موز، قارچ، سیب زمینی، وگل کلم.

 

منبع

غذا خوردن بیش از هرچیز به طبع و ذائقه شما بستگی دارد اما اگر بتوانید ذائقه خود را با غذاهای مفید و مغذی سازگارتر کنید, مسلما سود بیشتری عایدتان خواهد شد
غذا خوردن بیش از هرچیز به طبع و ذائقه شما بستگی دارد اما اگر بتوانید ذائقه خود را با غذاهای مفید و مغذی سازگارتر کنید، مسلما سود بیشتری عایدتان خواهد شد. اگرچه متخصصان تغذیه معتقدند همه غذاها خواص خود را دارند و از تمام گروه‌های غذایی باید بهره بگیرید، اما توجه به نیازهای بدن‌تان و یافتن این نیازها در غذاهای مختلف کمترین کاری است که در مورد تغذیه خود می‌توانید انجام دهید. ادامهٔ «غذاهای حال خوب کن»

پرتقال به واسطه محتوای ویتامین C خود مشهور شده است, اما این آنتی اکسیدان را می توان در میوه ها و سبزیجات دیگر مانند سیب نیز پیدا کرد

سیب و پرتقال دو میوه محبوب و پر استفاده در جهان هستند، اما شاید این پرسش مطرح شود که کدام یک بیشترین میزان مواد مغذی را ارائه می کند؟ ادامهٔ «سیب در برابر پرتقال کدام یک سالم تر است»

استویوزید Steviosid یا قند تهیه شده از گیاه استویا ۳۰۰ بار شیرین تر از قند ساخارز تهیه شده از چغندر است.

استویوزید Steviosid یا قند تهیه شده از گیاه استویا ۳۰۰ بار شیرین تر از قند ساخارز تهیه شده از چغندر است. اساس ساختمانی این ماده شیرین که از برگهای گیاه استویا ریباودیانا تهیه میشود ، بر پایه مولکولهای پیچیده الکلی ترکیبی با واحدهای ساختمانی گلوکز میباشد. این مولکولها باعث شیرینی بیش از حد گیاه مزبور شده و به این ترتیب آن را از زیان آفات نباتی در امان میدارند. دکتر رالف پوده متخصص علم کشاورزی از دانشگاه بن در مورد کشت این گیاه تحقیقات گستردهای انجام داده و خواص مثبت آن را اینگونه وصف میکند: “اولاً اثر آن به عنوان یک دارو ، پیش از همه برای افراد مبتلا به بیماری قند است. همچنین آزمایشات نشان دادهاند که به کمک این ماده میتوان با بیماریهای پوستی مبارزه کرد و مقادیر زیاد آن را در مقابله با پوسیدگی دندان به کار گرفت.

مطالعات گستردهای در ژاپن ، چین و کره در این زمینه انجام گرفتهاند. از سوی دیگر این گیاه نوع دیگری از مواد مشابه شیرین را در خود جای داده است.

مقدار کمتر از نیم گرم از قند گیاه استویا بدون داشتن کالری ، میتواند مصرف روزانه یک فرد اروپایی ، یعنی رقم میانگین ۱۳۰ گرم را تامین نماید. آنچه که در کشورهای آسیایی مدتهاست ارزش خود را نشان داده است ، بایستی اینک همچنین در اروپا به کار گرفته شود. اما این گیاه چند ساله ، که موطن آن امریکای لاتین است ، نمیتواند به سادگی در شمال اروپا کاشته شود. استویا در آب و هوای بومی خود ، هر ساله قابل بهره برداری است. اما در دمای زیر صفر اروپا ، دچار سرمازدگی شده و به همین علت ، باید هر سال مجدداً کشت گردد. به همین دلیل دکتر پوده قصد دارد گونههای مقاومتر این گیاه در برابر یخبندان و سرما را در گلخانههای مخصوص ، با دمای قابل کنترل به صورت هدفمند پرورش دهد.

دکتر پوده میگوید: “از این مطالعات نتیجه میگیریم که آیا شرایط آب و هوایی گوناگون به رشد این گیاه کمک کرده یا برای آن زیان آور است. به این ترتیب که شمار اندکی از گیاهان جوان در قفسههای کوچک و با تغییر درجه به درجه دما ، مورد آزمون قرار میگیرد. سپس بررسی میگردد که آیا آنها در مقابل سرما مقاومند و در عین حال آیا از قند بیشتری برخوردارند یا نه.”

برای اینکه کشت گیاه استویا از هماکنون در اروپا ممکن گردد ، دکتر رالف پوده فنآوری جدیدی برای کشت این گیاه به کار میگیرد. که بایستی کار پرورش و تکثیر گیاهان ثمردهنده را بهبود بخشد. به گفته او: ” از آنجایی که گیاه استویا را تا کنون از طریق قلمه های کوچک تهیه شده از گیاهان مسنتر تکثیر میکردیم و این عمل بسیار دشوار است ، به نتیجه خوبی نمیرسیدیم. به همین دلیل اکنون از راه تکثیر بافت گیاهی ، در این جهت تلاش میکنیم. در این روش تنها چند سلول از گیاه مادر گرفته میشوند که در یک محلول تغذیه کننده قرار میگیرند. در این محیط ابتدا بخشهای فوقانی گیاه استویا رشد میکنند. این جوانهها سپس با احتیاط تمام به یک محیط مغذی دیگر انتقال یافته و در آن ریشه میدوانند. نهالهای به دست آمده از این طریق ، رشد خود را در گلخانههای مخصوص ادامه میدهند. به این ترتیب میتوان از یک گیاه یک میلیون نهال مشابه به دست آورد. اما پیش از آنکه کشت گسترده گیاه استویا در اروپا ممکن گردد ، کمیته کارشناسان ، بایستی به بررسی آن و تاثیرش بر بدن انسانها بپردازد.

منبع: ترجمه توسط محمد علی اردهالی